Centri kulture u Banja Luci
Dobrodošli u Banja Luku- istražite kulturne centre i uživajte u njihovom sadržaju
Muzej Republike Srpske
Adresa: Đure Daničića 1
Kontakt: 051 215-973
Naredbom bana Svetislava-Tise Milosavljevića, 26. septembra 1930. godine osnovan je Muzej Republike Srpske (pod nazivom Muzej Vrbaske banovine) sa sjedištem u Banjoj Luci. Prvi imenovani ravnatelj bio je akademski slikar Špiro Bocarić. Pored etnološke zbirke, tokom prve decenije njenog postojanja, vremenom je nastala i istorijska, arheološka i prirodnjačka zbirka. Tokom tzv Nezavisne Države Hrvatske (1941.-1945.), direktor Muzeja je ubijen, a sam Muzej je dobio "čisto" hrvatska obilježja, od samog naziva (Hrvatski državni etnografski muzej, a potom i Hrvatski državni muzej) do potpune promjene trajna instalacija. Nakon oslobođenja 1945. godine Muzej je dobio naziv Državni etnografski muzej Bosanske krajine. Godine 1953. objedinjen je s Muzejom narodnog oslobođenja (osnovan 1947. godine) i od tada nosi naziv Narodni muzej u Banjoj Luci. Godine 1962. preimenovan je u Muzej Bosanske Krajine u Banjoj Luci. Muzej je na današnjoj adresi u Domu solidarnosti (nekada Dom radničke solidarnosti) od useljenja, 1982. godine. Pod sadašnjim imenom Muzej Republike Srpske Banja Luka postoji od 1992. godine.
U ovih sedam organizacionih jedinica zaposleno je ukupno 42 radnika. Muzej raspolaže bogatim fondom koji ima ukupno 106.364 muzejskih predmeta, te bibliotečkim fondom od oko 14.300 knjiga. Muzej danas posjetiocima nudi preuređenu bogatu stalnu postavku koja posjetioce upoznaje sa razdobljem od daleke prošlosti do završetka Drugog svjetskog rata.
Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske
Adresa: Trg srpskih junaka 2
Kontakt: 051 215-367
Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske, osnovan 1971. u Banja Luci kao odgovor na solidarnost umjetnika nakon zemljotresa 1969., danas je centralna institucija za savremenu umjetnost u Republici Srpskoj. Smješten u adaptiranoj austrougarskoj željezničkoj stanici iz 1891., proglašenoj nacionalnim spomenikom, Muzej se ističe svojim doprinosom likovnoj kulturi i umjetnosti. Sa stalnim promjenama u postavkama i fokusom na savremenu umjetnost, Muzej se profilira kao ključna tačka umjetničkog stvaralaštva. Uz domaće i međunarodne izložbe, Muzej je prepoznat i na međunarodnoj sceni, aktivno promovišući savremene umjetničke prakse i saradnju.
Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske, sa svojim četiri odjeljenja, uključujući Odjeljenje zbirki i Informaciono-dokumentacioni centar, igra ključnu ulogu u očuvanju i promovisanju savremene umjetničke scene. Njegova značajna uloga u lokalnoj zajednici i podsticaju stvaralaštva mladih umjetnika dovela je do priznanja kao što je specijalno priznanje za kreativnost na međunarodnoj nagradi „Živa“. Također, Muzej je nagrađen Plaketom Grada Banja Luka za izuzetna ostvarenja u oblasti kulture i umjetnosti. Ova ustanova, koja redovno obilježava „Međunarodni dan muzeja“ i „Evropsku noć muzeja“, aktivno radi na promociji umjetničkih praksi kroz različite programe i međunarodne saradnje, potvrđujući svoju poziciju kao ključni akter u savremenoj umjetničkoj sceni.
Banski Dvor
Adresa: Trg srpskih vladara 2
Kontakt: 051/ 305-336
Banski dvor u Banja Luci, izgrađen 1931-32. kao sjedište Vrbaske banovine, danas je kulturni centar grada. Nakon što je služio kao sjedište predsjednika Republike Srpske, zgrada je 1998. postala javna kulturna ustanova. Multimedijalne aktivnosti centra uključuju koncerte, izložbe, predstave, projekcije i razne kulturne događaje. Posebno se ističe velika Koncertna dvorana s izvrsnom akustikom, gdje se održavaju koncerti klasične muzike, izložbe, književne promocije i druge manifestacije. Interijeri Banski dvor zadržali su autentičan izgled, čineći ga reprezentativnim prostorom za različite kulturne događaje.U ovih sedam organizacionih jedinica zaposleno je ukupno 42 radnika. Muzej raspolaže bogatim fondom koji ima ukupno 106.364 muzejskih predmeta, te bibliotečkim fondom od oko 14.300 knjiga. Muzej danas posjetiocima nudi preuređenu bogatu stalnu postavku koja posjetioce upoznaje sa razdobljem od daleke prošlosti do završetka Drugog svjetskog rata. Nakon Drugog svjetskog rata, Banski dvor je pretrpio devastaciju, ali je kasnije obnovljen i prenamijenjen za kulturne aktivnosti. Sa svojom bogatom istorijom i arhitektonskim stilovima koji kombinuju renesansni uticaj i akademski klasicizam, zgrada je postala simbolom otpornosti i kulturalnog preporoda. Danas, Banski dvor, osim što je centar za umjetnost i kulturu, igra važnu ulogu u očuvanju lokalne historije i promovisanju umjetničkog izražavanja u Banja Luci. Manifestacije se organizuju redovno, a kulturni centar svakodnevno nudi širok spektar kulturnih sadržaja, odražavajući dinamičan duh grada.
Narodno pozorište Republike Srpske
Adresa: Kralja Petra I Karađorđevića 78
Kontakt: 051/317-996
Narodno pozorište Republike Srpske, smješteno u Banja Luci, osnovano je 2. septembra 1930. godine kao Narodno pozorište Vrbaske banovine. Od tada, pozorište igra ključnu ulogu u razvoju dramske umjetnosti u regiji. Kroz svoju istoriju, objekat i institucija su prošli kroz niz promjena, uključujući različite adaptacije i renoviranja, te su se mijenjali njihovi nazivi u skladu sa historijskim i političkim promjenama.Pozorište je pretrpjelo znatna oštećenja nakon zemljotresa 1969. godine, ali je uspješno obnovljeno. Današnje Narodno pozorište Republike Srpske broji osamdeset stalno zaposlenih, uključujući dvadesetšest dramskih umjetnika u svom glumačkom ansamblu. Predstave se redovno izvode, a karte su često rasprodane. Jedan od najznačajnijih događaja u pozorištu je Teatar Fest, koji privlači mnoge domaće i strane glumačke ansamble.Osim svojih redovnih aktivnosti, Narodno pozorište Republike Srpske značajno doprinosi kulturnom životu, uključujući saradnju s domaćim dramskim piscima i podršku lokalnim amaterskim pozorištima i festivalima. Takođe, angažovano je na osnivanju Akademije umjetnosti za školovanje glumačkog kadra i podržava televizijske kuće u Republici Srpskoj u proizvodnji igranog programa.
Dječije pozorište Republike Srpske
Adresa: Đure Daničića 1
Kontakt: 051/232844
Dječije pozorište Republike Srpske, smješteno u Banja Luci, osnovano je 30. decembra 1955. godine. Ovo pozorište se ističe svojim lutkarskim, baletskim, glumačkim i drugim predstavama, koje su primarno namijenjene djeci. Svojom dugogodišnjom tradicijom, Dječije pozorište je postalo značajno mjesto za kulturni i umjetnički razvoj djece u regiji.Pozorište ima bogat repertoar koji uključuje klasične i moderne predstave, pružajući edukativni i zabavni sadržaj za mlade gledaoce. Od 2002. godine, Dječije pozorište Republike Srpske je domaćin Međunarodnog festivala pozorišta za djecu u Banja Luci, koji privlači pozorišne trupe iz različitih evropskih zemalja. Tokom svoje istorije, pozorište je ostvarilo nastupe i na međunarodnoj sceni, uključujući gostovanja u gradovima kao što su Varšava, Sofija, London, Moskva, Peruđa, Kremona, Beograd, Ljubljana i Novi Sad.Pozorište je također osvojilo brojne nagrade na nacionalnim i međunarodnim festivalima, potvrđujući svoju umjetničku vrijednost i doprinos kulturnom životu. Nagrade uključuju Zlatni grb Grada Banjaluke, Orden Njegoša I reda, Gran pri na međunarodnim festivalima, kao i specijalne nagrade za režiju, scenografiju, glumačko majstorstvo i lutke.Danas, Dječije pozorište Republike Srpske nastavlja sa svojom misijom obogaćivanja kulturnog života djece, nudeći raznovrstan program koji uključuje predstave poput "Ježeve kućice", "Uspavane ljepotice", "Princeze na zrnu graška", "Petra Pana", "Crvenkape" i mnogih drugih. Pozorište nudi ne samo zabavu, već i važnu edukativnu komponentu, doprinoseći razvoju mašte, kreativnosti i ljubavi prema umjetnosti kod najmlađe publike.
Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske
Adresa: Jevrejska 30
Kontakt: 051 215 866
Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske (NUBRS) predstavlja centralnu biblioteku Univerziteta u Banjoj Luci, kao i matičnu biblioteku svih javnih univerziteta u Republici Srpskoj. Ona je takođe krovna i centralna nacionalna biblioteka Republike Srpske, što joj daje značajnu ulogu u obrazovanju, kulturi i naučnoj zajednici. Nalazi se u Jevrejskoj ulici broj 30 u Banjoj Luci i funkcionira kao naučna i kulturna javna ustanova.NUBRS je osnovana 25. novembra 1935. godine, a svečano otvorena 26. aprila 1936. pod nazivom "Narodna biblioteka Kralja Petra I Velikog Oslobodioca". Tokom godina, biblioteka je menjala nazive, a sadašnji naziv dobila je 7. decembra 1999. godine. Njene kolekcije uključuju novine i časopise, knjige, staru i rijetku knjigu, kao i kartografsku građu.NUBRS se sastoji od više odjeljenja, među kojima su VIB RS centar, Odjeljenje ISBN/ISMN i služba CIP-a, DOI agencija RS, Odjeljenje za izdavaštvo, programe i odnose s javnošću, Centar za digitalizaciju, Bibliografsko-arheografsko odjeljenje, kao i odjeljenja biblioteka cjelina i legata. Ova institucija igra ključnu ulogu u očuvanju kulturnog blaga i potvrđivanju nacionalnog identiteta naroda Republike Srpske.Univerzitetska jedinica NUBRS pruža informacijsku podršku u umreženom društvu znanja, dok gradska jedinica NUBRS funkcioniše kao središnja javna biblioteka Grada Banje Luke, dostupna svima. Pored toga, NUBRS je nosilac izgradnje jedinstvene nacionalne mreže biblioteka i izgradnje jedinstvenog nacionalnog bibliografsko-informacionog sistema.NUBRS je također potpisala Protokol o saradnji sa Narodnom bibliotekom Srbije, što predstavlja garanciju očuvanja jedinstvenog srpskog duhovnog i kulturnog prostora, te obezbeđuje saradnju na nacionalnim i međunarodnim projektima.
Arhiv Republike Srpske
Adresa: Aleja Sv. Save 1
Kontakt: 051 340-240
Gradska arhiva Banja Luka, koja je deo Arhiva Republike Srpske, predstavlja važnu instituciju u očuvanju istorijskog i kulturnog nasleđa grada i regiona. Smještena je u ulici Aleja sv. Save u Banjoj Luci. Ova institucija je proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine, što dodatno potvrđuje njen značaj u čuvanju istorijskih dokumenata i arhivske građe.Arhiv Republike Srpske, koji obuhvata i Gradsku arhivu Banja Luka, osnovan je 1953. godine kao Arhiv grada Banje Luke. Tokom godina, arhiv je proširio svoje delovanje i zbirke. Današnji Arhiv čuva veliku količinu arhivske građe koja obuhvata različite istorijske periode, od dokumentacije nastale od 1878. godine pa nadalje. Ova građa je pisana na više jezika, uključujući turski, njemački i srpskohrvatski.Arhivska građa se čuva u dobrom stanju, a nedavna adaptacija zgrade omogućila je još bolje uslove za očuvanje. Zanimljivo je da najstariji čuvani dokument Arhiva potiče iz 1311. godine i nalazi se u Zbirci orijentalnih rukopisa. Arhiv također ima laboratoriju za zaštitu i konzervaciju arhivalija, koja je donacija Vlade Japana. U sklopu Arhiva nalazi se i biblioteka sa preko 13,950 naslova, uključujući knjige, zakone, propise, periodike i novine istorijskog i arhivističkog sadržaja. Takođe, u toku je digitalizacija arhivskih fondova.Arhiv Republike Srpske, uključujući Gradsku arhivu Banja Luka, odigrao je značajnu ulogu u očuvanju istorije i kulture, te nastavlja da bude neophodan resurs za istraživače, istoričare i javnost.
Jevrejski kulturni centar Arie Livne
Adresa: Gavre Vučkovića 2
Kontakt: 051/ 251-261
Jevrejski kulturni centar Arie Livne u Banja Luci, otvoren 2014. godine, prvi je takav objekat izgrađen na Balkanu nakon Drugog svjetskog rata. Centar je posvećen promociji jevrejske kulture, historije i tradicije. U sklopu centra nalazi se i sinagoga Ilona Vajs, imenovana po majci Arija Livnea. Centar organizuje razne kulturne i obrazovne događaje, uključujući manifestaciju Dani Izraela i jevrejske kulture, koja ima za cilj promociju jevrejskog naroda i kulture